Çin’ın Wuhan kentinde ortaya çıkıp adeta tüm insanlığı etkisi altına alan Covid-19 virüsünün uluslararası ticareti de olumsuz etkilediği görülmektedir.
Covid-19 pandemisinin meydana getirdiği olumsuz etkiler ilk günden beri kendini birçok alanda göstermeye devam etmektedir. Sadece turizm sektöründe bile yaklaşık olarak 1,7 trilyon dolara ulaşılacağı düşünülmektedir. Hâl böyleyken ticarette yol açtığı olumsuz etkiler tahmin bile edilemez dereceye geldi.
Aşağıdaki tabloda da gördüğümüz üzere iyimser senaryoda dahi ne yazık ki bu bağlamda kayıplar yaşanmaktadır.aa.com.tr
Dünya Ticaret Örgütü (WTO) verilerinden edinilen bilgilere göre 2019 yılında 38,1 trilyon dolar olan ticaret hacmi, pandemi dönemide 18,9 trilyon dolar seviyesine düştü.
Pandemi, en açık etkileri tedarikçi firmalar üzerinde de göstermektedir. Lojistik kanallar üstündeki pandemi nedeniyle acil durum tedbirleri ve tedariğinin sağlanması gereken mallar nedeniyle sözleşmelerin de tahmin edilen süre içerisinde yerine getirilmediği tespit edilmektedir.
Ticari bağlamda yaşanılan bu sorunların nedeninin direkt Covid-19 pandemisi olduğunu söylemek yerine, ülkelerin pandemiye karşı almaya çalıştıkları önlemler olduğunu söylemek daha doğru olacaktır. Yapılan karantina uygulamaları, sınırların kapatılması, seyahat kısıtlamaları, ithalat ve ihracat yasakları derken birçok nedene bağlı olarak ticari aksaklıklar bir hayli yaşanmıştır ve yaşanmaya devam etmektedir. Bunların sonucunda birçok ürünün hammaddesinin üretilememesi, üretilse de alıcısına ulaştırılamaması, firmaların üretimlerini durdurması gibi sorunlar yaşanmıştır. Doğal olarak bu da ticarette çok büyük kayıplara yol açmıştır.magenticians.com
Geçtiğimiz yıl yani 2020’de pandeminin etkisiyle uluslararası ticarette %13 ile %32 arasında düşüş beklenirken uzmanlar, pandeminin ardından ticari bağlamda korumacı politikaların hızla artacağını düşünmektedir. Covid-19 nedeniyle birçok ülke ticarette büyük zarara uğramışken bu düşüncenin gerçekleşme ihtimali de çok yüksektir.
Covid-19’un gıda ve içecek sektöründe uluslararası ticareti nasıl etkilediği de merak konusu olmuştur. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından hazırlanan verilere göre 2020 yılının ilk üç ayında içecek ve gıda sektörü 5,18 milyar dolar ihracat yapmıştır. 2019 yılının ilk çeyreği ile 2020 yılının ilk çeyreği karşılaştırıldığında da 2020 yılının ilk çeyreğinde yaklaşık %16’lık bir artış olduğu gözlemlenmiştir.
tgdf.org.tr
Ürün ve ülke bazlı olarak düşündüğümüzde, örneğin mobilya sektörünü ele alacak olursak, 2015’ten beri hızla büyümeye devam eden ihracat değerlerinin Covid-19 pandemisinin varlığını gösterdiği 2019 yılında ve devamındaki süreç içerisinde, büyük bir düşüş yaşaması beklenmiştir. Tüm sektörlerde olduğu gibi mobilya sektöründeki gelişmeleri de sekteye uğratan pandemi, Türkiye ile ticari anlamda da önemli kara sınırlarına sahip olan Irak, Gürcistan, Yunanistan sınırlarının kapatılıp ihracatı durma noktasına getirmeye neden olmuştur. Deniz yolundan yapılan ticari alışverişlerde ise aksama ve zaman kayıpları meydana gelmiştir.
Pandeminin olumsuz koşullarından etkilenen bir diğer ürün ve hizmet sektörü de otomotiv olmuştur. Zaten pandemiden önce de bazı zorluklar ile başa çıkmaya çalışan otomotiv sektörünün problemleri büyümeye devam ediyor. 2019 yılında yüzde 4’lük bir küçülme yaşayan uluslararası otomotiv piyasasının, 2020 yılında yüzde 10 gibi bir küçülme yaşayacağı da beklenmişti.
Elektronik sektörünü ele alacak olursak Avrupa ülkeleri bu konudan fazlasıyla muzdarip olmuştur. Taleplerin kötüleşmesiyle boğuşmaya çalışan Avrupa ülkelerinde yerel sektörde elektronik ürünlerde talep beklentileri gittikçe düşmektedir. Bu bağlamda en kötü etkiyi Asya Pasifik bölgesi hissetmiştir.
Elbette bu dönemde her sektör etkilendi ama hepsi aynı düzeyde olumsuz etkilendi denilememektedir. Kuru bakliyat taleplerinde, pandemiye girdiğimizden beri hızlı bir artış söz konusu. Pandemi ile birlikte evlere kapanan birçok insan artık yeme-içme gibi aktiviteleri dışarıda gerçekleştirmekten korkuyorken bu eylemleri evde gerçekleştirmek istemektedir. Evde tüketimin artması nedeniyle de 2021 yılında ürün bağlamında tüketimlerin %10 gibi bir oranda artacağı söylenmiştir.
Bu dönemde sürdürülebilirlik anlamında öne çıkan ülkelerden olan ABD, Kanada gibi ülkelerin, öne çıkma konusunda sürdürülebilirliğini sağlaması da henüz net değildir. Bakliyat ticaretinde öne çıkabilecek ülkelerden olması beklenen Türkiye, uluslararası bakliyat ticaretindeki dengeyi değiştirebilir.
Evde tüketimin artmasıyla birlikte hazır gıda sektöründe birtakım zorlanmalar yaşanmaktadır. Talep önceden hazır yemeklere ağırlık vermişken, pandemi çıktığından beri ev yapımı ürünlere yönelmiştir.dunya.com
Sonuç olarak baktığımızda Çin’de ortaya çıkan koronavirüs, Çin’e hammadde getiren ticari yük gemilerinin limanlardan geç ayrılmak zorunda kalması, yüklerin tahliye edilememesi gibi birçok ticari zorluğa neden olmuş, Avrupa-Asya arasında ticaret yapan gemilerin yarısı 2020 yılının çeyreğinde iptal edilmiş ve daha birçok zarara neden olmuştur.KAYNAKÇA
Dergi Park, “Yeni Koronavirüs Salgınının Lojistik ve Ticarete Etkisi”, Erişim: 11.04.2021
https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1192501
Dünya, “Covid-19’un Dış Ticaretimize Etkileri”, Erişim:11.04.2021
https://www.dunya.com/kose-yazisi/covid-19un-dis-ticaretimize-olan-etkileri/465238
Magenticians, “Can Online Business Neutralize The Corona Effect?”, Erişim: 12.04.2021
https://magenticians.com/corona-effect-businesses/
Euler Hermes, “Her Taşın Altına Bakmak: Covid-19’un Sektör Bazında Olumsuz Etkiler”, Erişim: 12.04.2021
https://www.eulerhermes.com/tr_TR/ekonomik-arastirmalar/ekonomik-gorunum-raporlari/covid-19un-sektor-bazinda-etkileri.html
